Trong quá khứ, việc xây dựng danh tiếng cá nhân thường dựa vào các phương tiện truyền thông truyền thống như quan hệ cá nhân, báo chí, truyền hình. Hồi đó khái niệm này còn chưa hình thành rõ ràng trong tư duy của những người có vai trò lãnh đạo, thậm chí họ còn chưa ý thức được tầm quan trọng của việc xây dựng hình ảnh cá nhân. So với thời kỳ trước đây, việc xây dựng hình ảnh cá nhân trong thời đại số hóa đã trở nên quan trọng và được thực hiện bằng kỹ năng thao tác đơn giản với tần suất không giới hạn, lại dễ dàng tiếp cận một lượng lớn công chúng thông qua mạng xã hội một cách nhanh chóng. Đây là nền tảng có thể xem là một công cụ tối ưu để kết nối, giao lưu và tra cứu thông tin một cách hiệu quả nhất. Điều này mang đến cơ hội cho giới trẻ học hỏi từ nhiều khía cạnh khác nhau, khám phá nền văn hoá toàn cầu giúp phát triển bản thân một cách khá chuyên nghiệp, toàn diện. Ngoài sự ảnh hưởng từ cách thể hiện của những người trong giới Showbiz, công nghệ đóng góp một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy xây dựng hình ảnh cá nhân, mà hiện nay được nhiều người trẻ nhắc đến với cụm từ “nhân hiệu”. Nó không chỉ áp dụng cho những gương mặt nổi tiếng mà còn đối với nhiều cá nhân ở các lĩnh vực nghề nghiệp khác nhau. Họ cần tạo dựng sự ảnh hưởng tích cực thông qua sự thể hiện hình ảnh cá nhân, công việc thường ngày trong lĩnh vực mình theo đuổi. Mục tiêu của họ, có thể là danh tiếng, tìm kiếm khách hàng, cơ hội nghề nghiệp, kinh doanh hoặc đạt được doanh thu mơ ước.
Trong bài viết này, tôi chỉ đưa ra góc nhìn, quan điểm trên phương diện cá nhân dựa trên những trải nghiệm, những câu chuyện tôi đã trải qua và được cảm nhận.
Tầm quan trọng của việc xây dựng hình ảnh cá nhân
Việc xây dựng hình ảnh cá nhân tích cực mang đến sự kiểm soát trong hành vi, lối sống, công việc… chính là cách mà người trẻ mong muốn thể hiện con người thực sự của họ. Nó giúp họ định vị rõ được giá trị cốt lõi của bản thân, đồng thời hỗ trợ đưa ra hướng đi đúng đắn trong công việc và mục tiêu cuộc sống của họ, cũng như thế hiện sở thích cá nhân một cách rõ ràng hơn. Điều này cũng giúp họ không chỉ tạo được ấn tượng ban đầu mạnh mẽ, thu hút sự chú ý từ người đối diện hay trước đám đông bởi trang phục bắt mắt phù hợp, ứng xử văn minh… mà chính là cách họ tôn trọng bản thân, một trong những yếu tố giúp các bạn trẻ tự tin hơn, thành công hơn trong cuộc sống. Và đến một ngày, khi bạn trở thành nguồn cảm hứng dựa trên những giá trị cốt lõi ấy, thì sự ảnh hưởng đối với cộng đồng sẽ là thành tựu đáng tự hào mà bạn đã đạt được sau nhiều nỗ lực, đầu tư công sức. Từ đó bạn sẽ chạm tới nhiều cơ hội tiến xa hơn trong sự nghiệp, bằng cách thu hút nhà tuyển dụng và đồng nghiệp. Hơn nữa, một hình ảnh cá nhân “thành công” không chỉ có khả năng thiết lập kết nối với những người có cùng sở thích và giá trị tương đồng, mà còn tạo lực hút với nhiều đối tượng rộng lớn hơn trong xã hội, rút ngắn con đường đến với ước mơ.
Một số hạn chế và thách thức
Tuy nhiên, thực tế việc duy trì hình ảnh cá nhân trên mạng xã hội có thể gây áp lực tinh thần, căng thẳng đối với nhiều người trẻ khi họ cố gắng thể hiện cuộc sống và công việc của mình một cách hoàn hảo nhất. Đây cũng là nơi “nuôi dưỡng” sự so sánh cuộc sống, hình ảnh của họ với người khác, từ đó khơi dậy cảm giác tự ti và có thể dẫn tới việc không hài lòng về bản thân. Hơn nữa, nếu dành quá nhiều thời gian cho việc tạo dựng hình ảnh trên mạng xã hội, cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng quản lý thời gian và hiệu suất ở các lĩnh vực hoạt động khác. Trong quá trình đó, đôi khi họ sẽ phải chịu áp lực liên tục để thể hiện mình tốt đẹp, hạnh phúc mỗi ngày. Thậm chí khi tâm lý bị phụ thuộc vào lời bình luận hoặc sự công nhận từ cộng đồng mạng, nếu theo hướng tích cực, không ít người nảy sinh cảm giác bất bại, tự mãn, nếu theo hướng tiêu cực lại khiến nhiều người cảm thấy mình thất bại, lo lắng thường trực và tự đánh giá bản thân dựa vào số lượt thích của người theo dõi. Một rủi ro tiềm ẩn mà ít bạn trẻ nghĩ tới, đó là việc chia sẻ quá nhiều thông tin cá nhân, biến mình thành “ngôi sao” sáng trên không gian mạng sẽ có nguy cơ ảnh hưởng đến quyền riêng tư và an ninh cá nhân.
Để cung cấp thêm thông tin thực tế cho đề tài này, Văn Nghệ trẻ đã nhận được lời chia sẻ từ Jos Tuấn Dũng, Giám đốc truyền thông Công ty Mộc Gia Land; Nguyễn Hoàng Hương Linh ( Pia Linh), sinh viên trường Đại học Ngoại Thương Hà Nội và thầy giáo 9X Thái Dương. Những bạn trẻ đã chia sẻ hành trình của mình với những nội dung, tư duy tích cực trên nền tảng mạng xã hội trong thời gian qua.
Là một người trẻ, Jos Tuấn Dũng không chỉ có ý thức xây dựng hình ảnh của bản thân từ rất sớm, mà còn phát triển tư duy truyền lửa, áp dụng nó vào quy trình xây dựng hình ảnh cá nhân cho nhiều đối tượng khách hàng khác nhau. Bạn có thể chia sẻ về điều này, cũng như thành công mà bạn đã gặt hái được?
“Lời đầu tiên cho phép Jos Tuấn Dũng gửi lời chào tới bạn đọc Văn Nghệ Trẻ. Có thể nói Jos Dũng ý thức được việc xây dựng hình ảnh bản thân từ rất sớm, không phải chỉ mặc đẹp bên ngoài nhưng đó là cách mà Jos Dũng trân quý và tôn trọng bản thân mình, giá trị mình đang có. Việc xây dựng hình ảnh cá nhân cũng là cách Jos Dũng phát huy điểm mạnh, trau dồi những thiếu sót bản thân, từ đó Jos Dũng sớm định hình phong cách và thấy rõ con đường mình đi ở phía trước. Với ý nghĩa đó, tôi đã vận dụng kiến thức, kinh nghiệm của mình để đồng hành, giúp đỡ cũng như xây dựng hình ảnh cá nhân cho nhiều đối tượng khác nhau trong đó có các CEO, chủ doanh nghiệp và có cả các bạn sinh viên. Khi tôi xây dựng hình ảnh cho ai đó, trước hết giúp họ tìm ra bản ngã, giá trị của thân để phát huy tối ưu thế mạnh của mỗi người. Xây dựng hình ảnh không chỉ đến từ trang phục đắt tiền, những bộ ảnh xinh đẹp mà còn là sự tri thức, văn hóa, ứng xử, thái độ sống, gu thẩm mỹ và hơn hết là tư duy. Jos Dũng muốn mượn câu nói mà mình rất thích "xây dựng nhân hiệu không phải biến tôi cho cả thế giới biết tôi là ai nhưng giúp tôi biết tôi sống cuộc đời này có ý nghĩa". Xây dựng hình ảnh cá nhân cũng thế, vẻ đẹp không đến từ tô vẽ bên ngoài nhưng chính là sự phản chiếu vẻ đẹp bên trong mỗi người. Vì thế, đừng quá trau chuốt bề ngoài mà quên mất cần trau dồi bên trong. Thành công mà Jos Dũng mang đến cho người khác chính là: xây dựng hình ảnh cá nhân một cách bền vững và không phải bản sao của một ai khác”.
Cô gái Idol Pia Linh, bạn vừa có một trải nghiệm tuyệt vời tại hành trình Việt Nam Idol 2023 trong thời điểm đang là sinh viên. Bạn có cho rằng việc xây dựng hình ảnh cá nhân từ sớm đối với cá nhân mình nói riêng và lứa tuổi sinh viên nói chung là cần thiết? Nếu có, thì điều đó có ý nghĩa gì?
“Theo Linh, việc xây dựng hình ảnh cá nhân là cần thiết và có ý nghĩa quan trọng. Bởi khi chúng ta có ý thức trong việc xây dựng hình ảnh cá nhân, đồng nghĩa với việc chúng ta đang nghiêm túc trong việc tìm hiểu về bản thân mình. Việc này giúp Linh xác định rõ về ưu điểm, nhược điểm, thế mạnh và mục tiêu mình muốn đạt được. Hình ảnh cá nhân tốt là cần thiết, vì nó giúp tôi tạo ấn tượng tích cực với người khác, dễ dàng kết nối và duy trì được các mối quan hệ xã hội, cũng như hỗ trợ tốt cho việc đạt được mục tiêu một cách thuận lợi hơn. Điều quan trọng là hình ảnh cá nhân phải chân thực, phản ánh đúng giá trị của bản thân. Một hình ảnh cá nhân không chỉ là trưng diện cho vẻ bề ngoài, mà còn phải phù hợp với giá trị thực của mỗi người. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể tự tin về bản thân và dễ dàng tiến gần hơn đến mục tiêu của mình. Trước đây tôi từng rất nhút nhát, ngại giao tiếp với người khác. Nhưng sau khi tìm hiểu về hình ảnh cá nhân mà tôi muốn xây dựng, tôi đã nỗ lực để trở nên tự tin hơn, học hỏi và trau dồi kỹ năng giao tiếp. Điều này giúp tôi mở ra nhiều mối quan hệ mới, từ đó tôi có cơ hội học hỏi và phát triển bản thân một cách tốt hơn. Vì vậy theo tôi, việc xây dựng hình ảnh cá nhân trong giới trẻ nói chung và các bạn sinh viên nói riêng không chỉ phù hợp, cần thiết mà nên cân nhắc thực hiện nó càng sớm càng tốt. Điều này giúp các bạn trẻ định hình rõ về việc mình muốn trở thành ai sau này, từ đó sẽ có được những định hướng, việc làm cụ thể theo từng giai đoạn để hướng tới mục tiêu mà mình muốn trở thành. Tuy nhiên cũng hết sức cẩn trọng với việc chọn thời điểm, sao cho lúc đó phải thực sự hiểu nghiêm túc về bản thân mình”.
Với tư cách là một Nhà giáo trong lĩnh vực giáo dục và là Founder tại Speakonly, theo bạn việc xây dựng một hình ảnh cá nhân chân thực hay cố gắng làm cho mình trở nên quá lý tưởng sẽ có ảnh hưởng tích cực hơn tới thương hiệu, doanh thu và phát triển doanh nghiệp?
“Tôi nghĩ rằng câu hỏi đã có câu trả lời trong đó. Cụm từ “cố gắng làm cho” và “quá lý tưởng” thường mang lại cảm giác viển vông hoặc phản cảm. Chính vì vậy, tôi chọn việc xây dựng một hình ảnh cá nhân chân thực. Tôi rất yêu thích câu ngạn ngữ của ông bà mình: “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn”.
Chân thực không có nghĩa là phô trương mọi thứ mình có ra bên ngoài. Hình ảnh cá nhân của chúng ta cần phù hợp với mục tiêu và đối tượng mà chúng ta đang hướng tới, cho dù đó là thương hiệu cá nhân hay doanh nghiệp. Một ví dụ cụ thể là tôi: Có một thời điểm tôi muốn thể hiện rằng tôi đã đạt được một số thành tựu trong âm nhạc, tôi được mời tham gia nhiều sự kiện, rồi bước chân vào Showbiz. Tuy nhiên, việc truyền thông quá mạnh về tính nghệ sĩ của tôi khiến cộng đồng trở nên nghi ngờ về mục tiêu giáo dục của tôi. Họ đặt câu hỏi liệu tôi thực sự là một giáo viên "tốt" khi suốt ngày chỉ biết ca hát. Lúc đó, lượng học trò của tôi giảm đi vì điều này.
Có thể nói, với sự phát triển của công nghệ và mạng xã hội, nhiều người muốn tạo ra một hình ảnh ấn tượng mà thường không phản ánh thực tế. Chúng ta nên nhớ câu ngạn ngữ: “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn”, nghĩa là không nên tạo ra những thứ mình không có, mà cần xây dựng giá trị từ bên trong. Cho dù bạn là tác giả sách, KOL… hoặc doanh nhân, việc truyền tải thông điệp chân thực và phù hợp với giá trị cốt lõi là quan trọng nhất. Cũng như xây dựng hình ảnh cá nhân chân thực, không chỉ giúp chúng ta thể hiện mình một cách tích cực mà còn đóng một vai trò quan trọng trong việc góp phần vào sự phát triển bền vững của doanh nghiệp”.
Cuộc sống số hoá đã mở ra một loạt cơ hội và thách thức mới. Việc xây dựng hình ảnh cá nhân trên mạng xã hội không chỉ là để nắm bắt cơ hội mà còn đòi hỏi sự cân nhắc và tính chân thực để thể hiện sự tôn trọng quyền riêng tư của bản thân và người khác. Hãy là phiên bản chân thực của chính mình và tỏa sáng bằng ánh sáng riêng của bạn một cách tự nhiên, phù hợp với chính bản thân bạn để xã hội thừa nhận, cũng như đánh giá cao sự sáng tạo và giá trị bạn mang lại cho cộng đồng trực tuyến. Từ Instagram đến Facebook, Tiktok….nay đã trở thành “sân khấu” lý tưởng để thể hiện sự sáng tạo trong việc xây dựng hình ảnh cá nhân.Vậy câu hỏi đặt ra, trong muôn vàn hình ảnh, câu chuyện đó, đâu là tài năng hay “nghệ thuật” ảo? Quyền đánh giá cuối cùng thuộc về cộng đồng mạng, những người thụ hưởng “món ăn” tinh thần này.
