Từ trung tâm thành phố Thái Nguyên, chạy qua xã Tân Cương nổi tiếng với những cánh đồng chè xanh bạt ngàn, du khách sẽ đặt chân đến khu du lịch hồ Núi Cốc (xã Phúc Trìu, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên). Đây vốn dĩ là hồ nhân tạo, được tạo nên sau khi đập ngăn sông Công được xây dựng trong các năm 1973 đến 1982, gồm một đập chính dài 480m và 6 đập phụ, có diện tích mặt hồ rộng khoảng 25 km2.
Hồ Núi Cốc còn là chốn hẹn hò cho các cặp đôi vì gắn liền với nhiều câu chuyện tình yêu bất diệt mang đậm màu sắc huyền thoại. Tình yêu của đôi trai gái bị chia cắt đã hóa thân thành núi non, sông hồ, cây cối và sừng sững đứng đó như một minh chứng tình yêu mãi trường tồn với thời gian. Truyền thuyết kể lại rằng, dưới chân Tam Đảo có chàng trai nghèo tên Cốc, làm nghề đốn củi. Vì nghèo nên chàng không dám cưới vợ, chỉ làm bạn với cây sáo trúc. Khi buồn, chàng hay thổi sáo và thổi rất hay. Một năm hạn hán, Cốc đến nhà quan lang ở vùng gần sông Công xin làm thuê. Quan lang có người con gái tên Công nổi tiếng xinh đẹp, hát hay và múa giỏi. Đến tuổi lấy chồng nhưng Công vẫn chưa ưng dù nhiều người ướm hỏi. Duyên trời định đã khiến nàng Công say mê tiếng sáo chàng Cốc và họ yêu nhau lúc nào không hay. Biết chuyện, quan lang rất tức giận. Ông giao cho Cốc làm những việc khó khăn và nguy hiểm hòng giết chàng, chia rẽ đôi tình nhân. Nhưng với sự giúp đỡ của tiên ông và các loại thú rừng, Cốc đã hoàn thành nhiệm vụ. Điều này càng làm quan lang tức tối. Quan ra lệnh nhốt nàng Công trong nhà rồi cho quân truy đuổi Cốc. Phần Cốc, chàng về quê chờ nàng Công. Nhưng cứ chờ mãi, chờ đến khi hóa thành ngọn núi sừng sững. Còn nàng Công, vì khóc thương người yêu ròng rã từ ngày này sang ngày khác mà nước mắt chảy dài thành sông, thân thể cũng tan ra thành nước…
Hồ Núi Cốc còn được mệnh danh là “vịnh Hạ Long trên cạn” với 89 đảo lớn nhỏ chạy dọc suốt 17 km đường hồ. Đã đến hồ Núi Cốc, chắc chắn ai cũng một lần đi thuyền trên mặt hồ phẳng lặng, duyên dáng để khám phá một “vịnh Hạ Long” đậm chất núi rừng. Con thuyền nhỏ lênh đênh trên mặt hồ huyền thoại sẽ đưa bạn ghé thăm những đảo đất hoang sơ xinh đẹp như đảo Cò, đảo Khỉ, đảo Bạch Đàn, đảo Trám, đảo Cái...
Du khách sẽ nghe thấy tiếng khỏa nước nhẹ nhàng, đều đặn của mái chèo trong không gian yên ắng của đất trời. Con người sẽ thấy mình thật nhỏ bé nhưng không hề đơn độc giữa một vùng hồ thơ mộng, lung linh màu sắc cổ tích. Hồ đẹp nhất vào khoảnh khắc bắt đầu ngày mới và ráng chiều buông, dát vàng dòng sông, hay khi sương phủ làm cho cảnh vật ẩn hiện thấp thoáng, mờ ảo vô cùng quyến rũ.
Tại đây còn có Quần thể chùa Thác Vàng nằm trong lòng Phật, nổi bật với nghệ thuật điêu khắc được tạo tác công phu, thể hiện triết lý nhà Phật trong thuyết Nhân Quả. Bên trên công trình là đài sen tượng đức Phật Thích Ca đồ sộ, cao đến 45m, hướng ánh nhìn ra Hồ Núi Cốc. Đặc biệt là sân khấu biểu diễn nhạc nước, những âm điệu nhảy múa theo các tác phẩm như Huyền thoại Hồ Núi Cốc, chuyện tình nàng Công chàng Cốc, Thái Nguyên thủ đô gió ngàn…
Đối với những du khách thích khám phá sẽ có thể lựa chọn cho mình tuyến tham quan động huyền thoại cung, động ba cây thông, động thế giới cổ tích. Ở đó, du khách sẽ ấn tượng bởi những mê cung huyền ảo, được chiêm ngưỡng những kiệt tác của thiên nhiên với đủ các hình dáng khác nhau hoặc đọc các câu chuyện thần tiên, câu chuyện cổ tích khắc trên vách hang. Tất cả sẽ đưa du khách vào thế giới kỳ diệu để quên đi hết những mệt nhọc, những ưu phiền của cuộc sống hàng ngày và sẽ thấy lòng tĩnh tại.
Hiện, tỉnh Thái Nguyên đang triển khai các công trình theo quy hoạch để khu du lịch hồ Núi Cốc trở thành trung tâm du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng lớn của quốc gia với hệ thống cơ sở vật chất đồng bộ, hiện đại vào năm 2030. Nơi đây cũng trở thành địa chỉ của những sản phẩm du lịch đa dạng, chất lượng cao gắn liền với thương hiệu văn hóa Trà Thái Nguyên, tạo sức hút với du khách trong và ngoài nước.
