Ký ức tự hào của người dược sĩ cách mạng

Đặng Tuệ Lâm
Sau gần 50 năm, TTƯT, DS.CKII Trần Tựu, Chủ tịch HĐQT, kiêm Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Dược phẩm Savi mới có dịp quay lại vùng đất năm xưa ông đã cống hiển tuổi thanh xuân cho cách mạng. Thật may, dẫu thị xã Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước hôm nay đã phát triển vượt trội, trở thành một đô thị mới vùng biên, nhưng bệnh viên Lộc Tấn năm nào - hay còn gọi là Bệnh viện Ban Đón tiếp nơi “Thủ đô kháng chiến”, thủ phủ của Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hòa Miền Nam Việt Nam trước giải phóng vẫn chưa bị dỡ bỏ dẫu công trình đã xuống cấp nhiều và lá rừng che phủ khắp lối đi. Đón đoàn, có đồng chí Thanh Chung, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Lộc Tấn cùng một số cán bộ Hội Phụ nữ, hội Cựu chiến binh và trưởng thôn trên địa bàn. 

Nhà thơ Tố Hữu cũng từng viết: “Lộc Ninh xinh một cụm hồng - Ai hay đất lửa, máu hồng đơm hoa”. Cảnh cũ còn đây mà người xưa đã vắng, rừng khộp sau bệnh viện những ngày đầu đông dường như reo vui trong gió khi được đón cố nhân. Trong bóng chiều nhập nhoạng tối, TTƯT, DS.CKII Trần Tựu thoăn thoắt đi từ cổng bệnh viện vào đến khu thăm khám, đi dọc hành lang vắng, rồi xuyên qua khu vườn rộng để đưa chúng tôi đến với khoa dược, nơi ông đã làm việc vô cùng tận tụy suốt gần ba năm để chăm sóc sức khỏe cho cán bộ cách mạng, bộ đội và nhân dân được đưa đến đây điều trị. Điều chúng tôi vô cùng xúc động là ở tuổi 75, lại xa cách đã gần 50 năm, bệnh viện cũng từng được chỉnh trang, sửa chữa nhiều lần nhưng TTƯT, DS.CKII Trần Tựu vẫn nhận ra từng vị trí, từng góc nhỏ.

cm2-1701090665.jpg
TTƯT, DS.CKII Trần Tựu thăm lại bệnh viện Lộc Ninh, nơi ông từng công tác trong những năm trước giải phóng

Đâu là nơi cất trữ thuốc, đâu là nơi chưng cất dịch truyền, chỗ nào từng xay, cắt thuốc nam, vị trí nào để thương binh điều trị hồi phục vận động… cứ vanh vách hướng dẫn cho chúng tôi như thể vừa mới hôm qua. Ký ức tươi ròng và tình cảm sâu nặng của ông dành cho nơi đây đã khiến cho chúng tôi cảm nhận được sâu sắc về những ngày tháng gian lao mà anh dũng đó của những chiến sĩ áo trắng nơi chiến khu. Thậm chí có thể tưởng tượng được, trong những căn phòng đã ố màu vôi, có những mảng tường đã lở vữa trước mắt mình, cách đây 50 năm, trong khói lửa đạn bom vẫn chưa khi nào ngưng nghỉ nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe cho thương bệnh binh, cán bộ kháng chiến bị tù đày vừa được chính quyền Miền nam Việt Nam trao trả. Và cũng như chúng tôi, cảm xúc trong TTƯT, DS.CKII Trần Tựu dâng đầy, và ông đã rơi nước mắt, giọng nghẹn ngào khi nhắc đến những người đồng chí đã kiên gan, bền chí cùng mình khi đó: “Tôi cũng vô cùng biết ơn các đồng sự ngày ấy, họ thực sự là những người anh hùng, làm việc quần quật ngày đêm, chỉ ăn có rau rừng, cơm độn và muối quẹt mà làm được bao việc lớn”.

cm3-1701090665.jpg
TTƯT, DS.CKII Trần Tựu tại căn phòng trước đây là nơi Khoa dược thực hiện công tác quản lý, sản xuất dược liệu phục vụ điều trị cho thương bệnh binh và nhân dân vùng giải phóng.

TTƯT, DS.CKII Trần Tựu nhớ lại, đầu năm 1971, sau khi tốt nghiệp trường Đại học Dược Hà Nội lúc vừa tròn 23 tuổi, ông tình nguyện đi B phục vụ cho cách mạng. Cũng trong thời điểm đó, Chiến dịch Nguyễn Huệ được tiến hành, cụm cứ điểm Lộc Ninh là trận đánh then chốt mở màn chiến dịch. Sau 7 ngày đêm mở chiến dịch, ta đã giành thắng lợi giòn giã trên các hướng thứ yếu, xung yếu, tiêu diệt cụm cứ điểm tiền tiêu Xa Mát, đánh thiệt hại nặng Chiến đoàn 49 địch, làm chủ từ Bắc Thiện Ngôn đến biên giới. Tới 21h ngày 7/4/1972, bộ đội ta hoàn toàn làm chủ cụm cứ điểm chi khu Lộc Ninh. Và ngay sau đó, dược sĩ cao cấp Trần Tựu cùng một số dược sĩ trung cấp, dược tá khác được đưa về Lộc Ninh tiếp quản bệnh viên Lộc Tấn, nhanh chóng thu dọn chiến trường, tiếp nhận các y cụ còn sót lại và triển khai công tác đảm bảo thuốc men cho bệnh viện hoạt động bình thường dưới sự điều hành của chính quyền cách mạng.
Tiếp đó, năm 1973, để có cơ sở an dưỡng, chăm sóc sức khỏe cho hàng chục nghìn đồng bào, đồng chí được trao trả theo hiệp định Pari, Trung ương cục miền Nam đã đổi tên Bệnh viện Lộc Tấn thành Bệnh viện Ban Đón tiếp và xây dựng thêm một số khoa, phòng, trạm y tế để điều trị, chăm sóc sức khỏe cho những người này. Dược sĩ Trần Tựu được phân công là trưởng khoa Dược, phụ trách một nhóm các dược sĩ, dược tá tổ chức pha chế, sản xuất tại chỗ các loại dịch truyền, một số loại thuốc tiêm để cung cấp cho Bệnh viện và 12 Trạm Y tế. Suốt những năm gian khổ đó, dù trong khoa chỉ có 14 người, đa số là nhân viên nữ, nhiều loại thuốc phải tự bào chế, chưng cất song khoa Dược đã luôn nỗ lực vượt khó. Bằng đôi tay của 14 cán bộ, nhân viên, vài vỏ thùng đạn và một khoảnh rừng để tạo nên một phòng pha chế dã chiến.

cm1-1701090665.jpg
TTƯT, DS.CKII Trần Tựu trò chuyện với cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Cửa khẩu Quốc tế Xa Mát về những ngày công tác, chiến đấu tại vùng giải phóng Lộc Ninh – Xa Mát. 

Dù phải thường xuyên phải di chuyển để tránh những trận càn của kẻ địch, máy móc, trang thiết bị thiếu thốn, dược sĩ Trần Tựu cùng đồng đội đã luôn sát cánh, quyết tâm nghiên cứu, sản xuất thành công một số loại dịch chuyền mặn, ngọt, pha chế các loại thuốc tiêm, vitamin và một số loại thuốc cảm cúm, thuốc trị đường ruột và vaccine ngừa tả… cung ứng đầy đủ cho một Bệnh viện và 12 Trạm y tế. Nhiều sáng kiến “có một không hai” được anh đề xuất áp dụng như sử dụng các tấm dù pháo sáng làm vật liệu lọc thuốc, sử dụng các loại chai penixilin đem rửa sạch, hấp tiệt trùng để đóng các loại thuốc tiêm, vitamin… Nhiên liệu dùng cho cất nước, hấp thuốc, xử lý chai, lọ, bao bì đóng dịch truyền và các loại thuốc tiêm… đều do mọi người tranh thủ ngày thứ 7 đi kiếm củi trong rừng sâu. Trong suốt chừng ấy năm, thuốc và dịch truyền của đội ngũ cán bộ khoa dược không hề xảy ra bất cứ sự cố nào.
Nhân dịp quay lại thăm chiến trường xưa, thăm lại đơn vị mình từng công tác, TTƯT, DS.CKII Trần Tựu đã tặng xã Lộc Tấn 2 thùng thuốc do Công ty cổ phần Dược phẩm SaVi sản xuất cùng 10.000.000đ tiền mặt. Ông bùi ngùi nói: “Tôi vô cùng cảm xúc khi được quay về thăm lại chốn xưa, bởi suốt bao năm qua, trong lòng tôi chưa khi nào nguôi quên tình nghĩa của nhân dân Lộc Tấn. Nơi đây, bà con nhân dân đã cưu mang, đùm bọc những cán bộ cách mạng như chúng tôi, lo cho chúng tôi từ nắm rau, thùng nước, giúp chúng tôi lúc sơ tán… Ân nghĩa ấy trọn đời không bao giờ tôi quên. Tôi sẽ còn trở lại đây cùng các anh em trong khoa dược ngày xưa”.

Đặng Tuệ Lâm